Judith en Tineke Steenbrink, artistiek leiders van Holland Baroque, houden zich al jaren bezig met onderzoek naar Brabants repertoire van 17de-eeuwse componisten. Afgelopen week ontdekten zij in het Nederlands Carmelitaans Instituut in Boxmeer stemboeken van opus 3 en opus 7 van de Boxmeerse componist Benedictus à Sancto Josepho, werken waar al meer dan zestig jaar naar wordt gezocht. Het gaat hier om een unieke vondst in de geschiedenis van Nederlands erfgoed.
Tineke Steenbrink: ‘Bundels stemboeken van opus 3 en opus 7 van Benedictus à Sancto Josepho zijn genoemd in de collectie van de Sint-Gregoriusvereniging (NSGV) te Utrecht in 1958. Deze stemboeken bevatten de afzonderlijke partijen van de muziekstukken. Partituren werden destijds nog niet gedrukt. Wim Goossens, een Boxmeerse onderzoeker zoekt al, zonder resultaat, sinds de zestiger jaren naar deze werken.’
Judith Steenbrink: ‘Wij zijn al heel vaak in de archieven van het Nederlands Carmelitaans Instituut in Boxmeer geweest. We hebben er prachtige muziekstukken uit de 17de eeuw gevonden. Composities van Benedictus à Sancto Josepho. We hebben er veel kennis op gedaan over het uitvoeren van gregoriaanse muziek volgens de 17de en 18de-eeuwse barokke traditie. Dankzij het werk van de huidige archivaris konden we echter nu gerichter zoeken.’
Tineke Steenbrink: ‘Vorige week zochten we weer in het archief. In een kluis liggen manuscripten en mappen met oude werken. Die vraag je op. Het is dan afwachten wat er tussen zit. Toen gebeurde het. Voor me lagen de stemboeken van opus 7 en opus 3. Het is nog onduidelijk hoe de werken in Boxmeer terecht zijn gekomen. Er zitten stempels op van de Sint-Gregoriusvereniging en ook een catalogusnummer waarvan in 1958 melding van wordt gemaakt. Waarschijnlijk zijn de boeken op de een of andere manier van het archief van de NSGV naar Boxmeer gegaan. Omdat deze werken voor het laatst benoemd zijn rond de Universiteiten van Utrecht en Tilburg hebben we steeds in die richting gezocht.’
Judith Steenbrink: ‘Het kloosterarchief in Boxmeer heeft een omvangrijke collectie, er ligt enorm veel. De archivaris was er niet van op de hoogte dat muziekwetenschappers en musici zo dringend naar juist deze werken op zoek waren. Mijn zus en ik verdiepen ons al jaren in oude muziek. Ook al missen er een aantal stemmen in het stemmateriaal, het was meteen duidelijk dat deze vondst uiterst bijzonder en uniek is. Het is een historische vondst die heel belangrijk is voor het onderzoek naar Nederlands erfgoed. Het gaat in totaal om 33 stukken met verschillende bezettingen, van solistisch werk tot vijfstemmige koorwerken, steeds met ensemble begeleiding. Nooit eerder hebben we zoiets unieks gevonden.’
Tineke Steenbrink: ‘Ik zoek al vijf jaar actief naar deze opusnummers. Oproepen via social media, de radio en vakbladen en oneindig veel navragen leverden niets op. Ik ben in intensief contact geweest met universiteiten, muziekwetenschappers, amateuronderzoekers en Gregoriaans-kenners. Toen ik onverwachts deze werken in mijn handen had, wist ik niet wat me overkwam.’
Judith Steenbrink: ‘We gaan de werken nu in kaart brengen, en er dan zo snel mogelijk mee het podium op. De kwaliteit van deze werken moet heel goed zijn, net zoals de andere werken van deze Brabantse componist.’